De donkere schaduw van de zonsondergang, evocatie en emotie, persoonlijke lotsbestemmingen en diplomatieke manoeuvres, daden van verzet en sluwheid, lijden, verraad en hebzucht, een Byzantijns fresco dat nieuwe deuren opent perspectieven op de meedogenloze motieven die leidden tot de val van een fascinerend imperium, een heldere en aangrijpende saga die lang vervlogen Byzantijnen, Turken en Latijnen weer tot leven brengt in een historisch spektakel vol beschrijvende flair dat onthult dat er nooit een definitieve breuk heeft plaatsgevonden tussen Oost en West, noch tussen moslims en christenen.
De Orthodoxe Kerk heeft voortdurend de geloofsgemeenschap van de meerderheid van de nakomelingen vertegenwoordigd van de Byzantijnen, ondanks enkele afvalligheid naar het katholicisme en de islam. De liturgie en het gehele ceremonieel bleven bewaard zoals in de tijd van de keizers. Mensen bleven kerken bouwen en iconen schilderen in de onmiskenbare Byzantijnse stijl, niet alleen in de gebieden van het voormalige rijk, maar ook in andere orthodoxe landen. De Griekse taal die door de paleologen en hun onderdanen werd gesproken, werd door de nakomelingen voortgezet, zelfs met genereuze infiltraties van geleende woorden, Turks en Italiaans. Als we een grens trekken: hoewel het rijk niet in staat was het hoofd te bieden aan de kolossale krachten die ertegen waren opgesteld, vertoonden de religie, kunst en taal van Byzantium opmerkelijke weerstand. Eeuwenlang na de val van Constantinopel bleven deze overgebleven schatten diep bewaard onder de Griekssprekende onderdanen van de Ottomaanse sultan, die zichzelf verder van ‘Rome’ beschouwden, met een gevoel van hun eigen identiteit en de hoop dat er een christelijke keizer zou komen. opnieuw, op een dag, om in Constantinopel te regeren.
Auteur
Jonathan Harris bekijkt de geschiedenis van Byzantium opnieuw vanuit een nieuw en misschien niet toevallig extreem actueel. Het rijk in Oost-Europa had een uitzonderlijk lange levensduur.
Wat is de verklaring? – vraagt de Engelse historicus. Er kwamen golven van bevolking over Constantinopel, vaak sterk en agressief, met legers die in staat waren elke oppositie te vernietigen. En het lijkt erop dat de reddende oplossing meestal de bekwame transformatie van vijanden in bondgenoten was en vervolgens hun integratie in het rijk.
Jonathan Harris is hoogleraar Byzantijnse geschiedenis aan de Universiteit van Londen.